Rechtsvorm onderneming uitgangspunt bij overdracht
U zult het weten, een onderneming kan verschillende rechtsvormen hebben. Voor het midden- en kleinbedrijf zijn dat meestal de eenmanszaak, de vennootschap onder firma of de BV. Ook zijn er zelfstandigen die formeel helemaal geen onderneming vormen. De gekozen rechtsvorm van een onderneming heeft fiscale gevolgen bij overdracht aan een bedrijfsopvolger. Daarom volgt hieronder in het kort de verschillende rechtsvormen.
Rechtsvormen in het kort
De rechtsvormen voor bedrijven zijn in twee hoofdgroepen in te delen.
– De ene groep zijn bedrijven waarvan de winsten onder de inkomstenbelasting (IB) vallen,
– de andere waarvan de winsten onder de vennootschapsbelasting (VPB) vallen.
Voorbeelden van IB-ondernemingen zijn:
• de eenmanszaak;
• de vennootschap onder firma (VOF);
• de maatschap; en
• de (besloten) commanditaire vennootschap (CV).
Deze laatste drie vormen, VOF, maatschap en CV, worden samen wel aangeduid als personenvennootschappen. Dat onderscheid is van belang, want de bedrijfsoverdracht bij of door middel van een personenvennootschap verloopt weer anders dan bij een eenmanszaak. IB-ondernemingen zijn geen rechtspersoon. Dat betekent dat (bijna) iedere vennoot of eenmanszaakondernemer ondernemer is voor de inkomstenbelasting en persoonlijke aansprakelijk is voor schulden van de onderneming.
Een bekend voorbeeld van een VPB-onderneming is de BV (besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid). De directeur-grootaandeelhouder die zijn onderneming in een BV uitoefent, lijkt op het oog misschien sterk op de ondernemer in de eenmanszaak. Toch zijn de verschillen behoorlijk. De eenmanszaak-ondernemer heeft als IB-ondernemer bijvoorbeeld recht op diverse fiscale faciliteiten die de directeur-grootaandeelhouder niet heeft, zoals de zelfstandigenaftrek en de stakingsaftrek. Al is de vennootschapsbelasting lager dan de inkomstenbelasting, de IB-onderneming blijft fiscaal interessant.
Nieuwe wetgeving rond personenvennootschappen
Binnen afzienbare tijd treedt een nieuwe wet rond de personenvennootschappen in werking. De benamingen ‘maatschap’ en ‘vennootschap onder firma’ verdwijnen dan om plaats te maken voor ‘stille’ en ‘openbare’ vennootschap. De openbare vennootschap kan zelfs rechtspersoonlijkheid verkrijgen en heet dan de ‘OVR’. De commanditaire vennootschap kan ook rechtspersoonlijkheid verkrijgen, de ‘CVR’. In de aansprakelijkheid van de vennoten brengt dat echter geen wijziging. Een voordeel van rechtspersoonlijkheid is dat de vennootschap zelf – en niet de vennoten – eigenaar wordt van bijvoorbeeld het bedrijfspand. Alle vennootschappen worden in het handelsregister van de Kamer van Koophandel ingeschreven. In de fiscale regelgeving komt geen wijziging. De vennoten blijven ook bij rechtspersoonlijkheid onder de inkomstenbelasting vallen.